Każda osoba planująca budowę domu musi zdecydować z jakiego materiału mają powstać ściany. W tym wpisie postaram się porównać najpopularniejsze materiały z jakich są wznoszone ściany domów jednorodzinnych w Polsce. Pod lupę wezmę trzy najpopularniejsze materiały: pustaki ceramiczne (np. porotherm, cerpol, owczary), beton komórkowy (solbet, ytong), bloczki silikatowe (silka, silpro)
Aby dokonać wyboru należy wziąć pod uwagę wiele cech każdego z materiału. Nie da się jednoznacznie powiedzieć, który materiał jest najlepszy. Należy wziąć pod uwagę parametry takie jak: wytrzymałość, termoizolacyjność, właściwości akustyczne, akumulacyjność cieplną, nasiąkliwość, paroprzepuszczalność, odporność na warunki atmosferyczne, łatwość obróbki, cenę i inne parametry.
W naszym porównaniu weźmiemy pod uwagę tylko najpopularniejsze metody budowania ścian. Z tych 3 podstawowych materiałów powstaje w Polsce 90% nowych domów jednorodzinnych. Oczywiście poza tymi technologiami istnieje kilka alternatyw takie jak budowa domów drewnianych (np. w konstrukcji szkieletowej), keramzyt, domy prefabrykowane, domy z gliny, konstrukcje żelbetowe i stalowe.
Pustaki ceramiczne
Ceramika jest niewątpliwie liderem widocznym w Polskim krajobrazie. Na jej popularność wpływ ma Polska tradycja budowlana, dostępność tego materiału oraz dostępność wykonawców którzy znają ten budulec i mają doświadczenie w jego stosowaniu. Pustaki ceramiczne powstają z wypalanej gliny. W strukturze gotowego pustaka znajduje się wiele kanałów oraz małe pustki powietrzne powstające w procesie poryzacji.
Pustaki są materiałem bardzo uniwersalnym można nimi murować zarówno tradycyjną metodą (na zaprawę cementowo-wapienną), a także na zaprawy cienkowarstwowe i na pianokleje zdobywające popularność w ostatnim czasie.
Pustaki gazobetonowe
Zwane także betonem komórkowym. Wykonane są z piasku, cementu i wapna. Są spulchnione, najczęściej proszkiem aluminiowym odpowiadającym za małe pory w strukturze. Beton komórkowy przypomina pumeks i jest materiałem lekkim i prostym w obróbce. Występuje w kilku gęstościach. Im większa gęstość tym większa wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne.
Bloczki silikatowe
Silikaty to bloczki wapienno-piaskowe. Powstają z połączenia piasku z wapnem w obecności pary wodnej pod ciśnieniem. W wyniku procesu fizyczno-chemicznego postawią białe, twarde prostopadłościenne bloczki. W opinii wielu są materiałem najbardziej naturalny z porównywanych.
Silikaty charakteryzują się największą dokładnością wymiarową wytwarzanych bloczków. Są ciężkie i często mylone z gazobetonem ze względu na biały kolor.
Wytrzymałość
Każdy z branych do porównania materiałów ma odpowiednią wytrzymałość, aby budować z niego domy jednorodzinne. Zarówno ceramika, gazobeton jak i silikaty z powodzeniem nadają się do murowania ścian nośnych i działowych.
Występują jednak różnice w twardości danego materiału. Najmiększym materiałem jest gazobeton. Dzięki swojej strukturze jest materiałem najlżejszym i najprostszym w obróbce. Do docinania bloczków gazobetonowych wystarczy ręczna piła. Idealny materiał do samodzielnej budowy dla nowicjuszy.
Pustaki ceramiczne są materiałem twardszym i trudniejszym w obróbce. Trudniej jest je docinać, często się łamią i kruszą na etapie budowy. Ze względu na kratkową strukturę, bez specjalistycznych narzędzi i umiejętności precyzyjne docinanie jest bardzo trudne. Wielu właścicieli domów postawionych z użyciem pustaków ceramicznych skarży się na trudności w mocowaniu rzeczy na ścianach (np. mebli kuchennych). Duża ilość wewnętrznych przestrzeni utrudnia solidne zamocowanie standardowymi kołkami elementów do ściany. Przytwierdzenie czegoś do ściany wiąże się z pewnym wyzwaniem i koniecznością dobrania odpowiednich kołków.
Silikaty są materiałem najcięższym i najtwardszym. Na placu budowy wymagają poświęcenia dużej uwagi do precyzyjnego cięcia. Niezbędna będzie piła z tarczą diamentową. Ze względu na swoją wagę i małe rozmiary buduje się z nich najwolniej. W tym przypadku murarze muszą się najbardziej nadźwigać. Z tego względu sporo wykonawców niechętnie spogląda na ten materiał. Silikaty są materiałem najdokładniej wykonanym. Każdy bloczek ma idealny wymiar. Nie ma zniekształceń, krzywizn oraz niedokładności.
Termoizolacyjność.
Najlepszą termoizolacyjność mają bloczki z gazobetonu. Drugą w kolejności ceramika. Trzecie miejsce podium to silikaty. Rozkład punktów za termoizolacyjność idzie w parze ze stosunkiem szczelin powietrznych w danym materiale. Najwięcej powietrza jest w gazobetonie, a najmniej w silikatach. Zatem silikaty są w tym względzie najgorsze. Jednak we współczesnym budownictwie rolę termoizolacji bierze na siebie warstwa ocieplenia (styropian lub wełna na elewacji), a rola ścian jest raczej tylko konstrukcyjna. Więc to kryterium nie ma w naszej ocenie większego znaczenia.
Akumulacyjność Cieplna
Jest to czynnik który jest często pomijany, a jego ważność ignorowana. Akumulacyjność cieplna to zdolność materiału do gromadzenia w sobie energii cieplnej. W praktyce różne materiały, w różnym tempie, nagrzewają się i oddają ciepło. Najlepszą akumulacyjność cieplną mają silikaty, a najmniejszą gazobeton, ceramika jest w środku. Dzięki dużej zdolności akumulowania ciepła silikaty są najlepszym materiałem wspierającym niskotemperaturowe źródła ciepła np. ogrzewanie podłogowe. Akumulacyjność powoduje gromadzenie się ciepłą w masie ściany i późniejsze emitowanie ciepła. Dzięki temu grzeją (lub chłodzą w lecie) powietrze w domu oddając zgromadzoną temperaturę. Nie powodują szybkiego wychłodzenia budynku w zimie, a także chronią przed przegrzaniem w lecie.
Akustyka (izolacja akustyczna)
Izolacja akustyczna czyli ochrona przed hałasem i dźwiękami jest największa w materiałach o zwartej strukturze i ciężkich. Dlatego w tej kategorii najlepiej wypadają silikaty. Ceramika jest w środku, a gazobeton na końcu. Jeżeli zatem chcemy zamieszkać w głośnej okolicy lub zależy nam na wyciszeniu dźwięków z sąsiedniego pokoju to najlepiej jest wybrać silikaty.
Nasiąkliwość
Nasiąkliwość to zdolność do gromadzenia się wilgoci w ścianach. Im mniejsza nasiąkliwość tym lepiej. Najgorzej wypada tutaj gazobeton, ceramika jest w środku. Najlepiej spisuje się pod tym względem silikat. W praktyce gazobeton ma największą zdolność do gromadzenia wody ze względu na porowatą strukturę. W połączeniu ze złym wykonawstwem np. wykonaniem izolacji przeciwwilgociowej pod ścianami lub wyżej, w okolicach wieńca lub luki w elewacji może to skutkować zawilgoceniem ścian i w konsekwencji pojawieniem się grzybów lub pleśni w najgorszym przypadku.
Odporność na warunki atmosferyczne.
Który materiał najmniej ulega bezpośredniemu działaniu temperatury zewnętrznej, deszczu, mrozu i czynnikom zewnętrznym? Silikaty. Najgorzej wypada gazobeton. Trochę gorzej od silikatów radzi sobie ceramika. Jeżeli zatem planujecie budować dom wiele lat i wiecie, że wykończenie elewacji nie pojawi się zbyt szybko, nie wybierajcie gazobetonu. Woda i mróz mogą wpłynąć na ściany i osłabić ten materiał. Jeżeli budujecie w normalnym tempie (ukończenie budowy w rok lub dwa) to każdy materiał będzie dobry.
Waga i Łatwość murowania
Parametr ważny dla budowlańców. Im lżejszy materiał tym przyjemniej się go nosi na budowie. Silikaty są najcięższe i najmniej lubiane przez ekipy. Gdy rozmawialiśmy w potencjalnymi wykonawcami o technologii budowania ścian kręcili nosem (delikatnie mówiąc) ma wieść, że rozważamy silikaty. Największą popularność wśród murarzy mają bloczki gazobetonowe. Wygodnie się je nosi i docina. Ważne żeby to kryterium nie było podstawą wyboru materiału na ściany. Budowa ścian to kilka tygodni prac. Ważniejsze są cechy, które rzutują na korzystanie z budynku później.
Szybkość murowania
gazobeton wygrywa ze względu na niską wagę i duże rozmiary bloczka. Ceramika jest na drugim miejscu, a najdłużej muruje się z ciężkich i małych bloczków silikatowych. Jeżeli szybkość budowy ma dla was największe znaczenie lub planujecie budowę samemu rozważcie gazobeton. Ściany powstaną kilka dni szybciej.
Łatwość obróbki i Kruchość
Istotna na etapie murowania i instalacji. W gotowych ścianach będą wykonywane otwory bruzdy na elektrykę i instalacje wodno kanalizacyjną. Najtrudniejsze są silikaty. Są twarde i ciężkie. Trzeba je ciąć tarczą diamentową. Jest to czasochłonne i uciążliwe bez specjalistycznego sprzętu.
Bloczki silikatowe nie są kruche. W porównaniu do ceramiki i gazobetonu wypadają najlepiej. Na kilkadziesiąt palet silikatów które przyjechały do nas na budowę nie było ani jednego pokruszonego lub pękniętego. W przypadku ceramiki często zdarza się że materiał przyjedzie na budowę zniszczony w wyniku transportu lub złego składowania.
Najłatwiej obrabia się gazobeton. Jest miękki i wdzięczny w obróbce. Wykonywanie bruzd (np. na kable) jest bardzo proste i nie przysparza problemów tak jak w przypadku kruchej ceramiki i twardych silikatów.
Cena
W ostatnich latach ceny za m2 podanych materiałów stały się porównywalne. Bardzo duża popularność ceramiki poryzowanej spowodowała wzrost cen i przez to ceramika, która nie była nigdy najdroższym materiałem dorównuje poziomowi do silikatów uchodzących za najdroższy materiał. Ceny brutto za 1m² poszczególnych materiałów (bez robocizny i kosztu zaprawy który jest porównywalny w każdym rozwiązaniu):
gazobeton: ok. 65-95 zł/m²
ceramika: ok. 50-66 zł/m²
bloczki silikatowe: ok. 65-88 zł/m²
ceny średnie: styczeń 2021
Dlaczego wybraliśmy silikaty?
Największe wady silikatów dają się we znaki podczas budowy. Są ciężkie i trudne w obróbce. Jednak ich wady w etapie murowania są przyćmiewane przez zalety w użytkowaniu. Najlepsze możliwości akumulacji ciepła, najlepsza izolacja akustyczna czy brak problemu z montażem ciężkich mebli na ścianach sprawiają, że jest to dla nas lider z porównywalnych materiałów. W naszym projekcie mamy sporo elementów mocowanych do ścian (ruszt z dachówką na ścianie, nadproża dla ścian trójwarstwowych) dlatego aspekty montażowe miały dla nas dodatkową wartość.
Najlepsza bezwładność termiczna powoduje, że ściany w wolnym tempie nagrzewają się i chłodzą. To duża zaleta, ponieważ dzięki temu mury są akumulatorami ciepła w okresie grzewczym. Energia wyemitowana przez ogrzewanie podłogowe po części jest przechowywana w ścianach. Dzięki temu budynek “trzyma” ciepło i nie wychładza się zbyt szybko. Dla nas jest to zaleta. W lato jest sytuacja odwrotna. Dzięki zdolności do wolnego nagrzewania się, budynek nie przegrzewa się w upały. Można powiedzieć, że ściany go chłodzą.
Ostatni aspekt to izolacyjność akustyczna. Zależy nam, żeby każde pomieszczenie było maksymalnie odizolowane od hałasów z zewnątrz i dźwięków z sąsiednich pokoi. Nie chcemy słyszeć co się dzieje za ścianą. Silikaty wypadają tutaj najlepiej.
Wnioski:
Każdy z porównywanych materiałów jest dobry. Przy wyborze należy wziąć pod uwagę rzeczy, na których najbardziej nam zależy. My z całego serca polecamy silikaty ponieważ są materiałem, który sprawdzi się w większości budynków. Mam nadzieję, że nasz wpis odczaruje trochę silikaty, które w przez niektórych uważane są za idealny materiał do budowy obór dla krów, a nie do budowy domów (dziesięciolecia temu najczęściej silikaty były wykorzystywane właśnie do budowy zabudowań na wsiach), a w praktyce są bardzo wdzięcznym materiałem, który w naszej ocenie jest liderem zestawienia.
Architekt, projektant, mąż Martyny i tata małego Stasia i Stefanka. Razem z żoną projektujemy i planujemy budowę naszego domu.