Projektując dom lub wybierając projekt gotowy należy wziąć pod uwagę usytuowanie pomieszczeń pod kątem kierunków świata. Budynek powinien być optymalnie ustawiony na działce nie tylko tak, aby wykorzystywał jej walory, ale istotnie jest również ustawienie względem słońca o konkretnych porach dnia. W tym wpisie postaram się uwrażliwić Was na to, że strony świata mają znaczenie i złe decyzje mogą kosztować Was wiele utraconego komfortu.
Główna zasada: południe jest słoneczne, północ ciemna , wschód i zachód są pomiędzy. Są pomieszczenia, które wymagają dobrego doświetlenia i są takie które go nie potrzebują.
Salon i jadalnia
Pokój dzienny razem z częścią jadalnianą jest miejscem w którym spędzamy większą część dnia. W salonie spędzamy czas wolny, spotykamy się ze znajomymi i rodziną, oglądamy telewizję, korzystamy z walorów kominka. Jest to główna przestrzeń domu, dlatego w większości przypadków jej dobre usytuowanie ma kluczowe znaczenie.
Idealnym rozwiązaniem jest gdy salon otwiera się oknami na słoneczny ogród. Usytuowanie salonu od południa lub zachodu jest dobrym rozwiązaniem i pozwala nam cieszyć się słońcem od rana do późnego popołudnia lub wieczora.
Problemem na który narzekają niektórzy właściciele południowych salonów jest często zbytnie nagrzewanie się pomieszczenia latem. Często takie pokoje dziennie są więc zasłonięte roletami zewnętrznymi lub żaluzjami, a właściciele chcą ograniczyć ilość wpadających promieni słonecznych. Rozwiązaniem takiego problemu jest wykorzystywanie wysunięć w bryle budynku, które ograniczają bezpośredni kontakt ze słońcem w czasie gdy słońce “grzeje” najmocniej.
Usytuowanie salonu od południa wraz z dobrze zaprojektowanym zadaszeniem powoduje to, że w lato wnętrze nie przegrzewa się a w zimę, gdy słońce jest niżej na niebie, dom korzysta ze słonecznych zysków cieplnych.
Alternatywnym rozwiązaniem pozwalającym w naturalny sposób uniknąć niedogodności południowych jest usytuowanie salonu z oknami od zachodu. Zachodnie słońce nie jest tak “wysoko” więc grzeje mniej, a mimo wszystko po południu otrzymujemy bardzo słoneczne wnętrze.
Salon od wschodu zachowuje się podobnie jak ten zachodni z tą różnicą, że optymalne oświetlenie tego pomieszczenia mamy rano. Należy mieć na uwadze, że najczęściej rano taki salon jest pusty ze względu na to iż domownicy są w pracy lub w szkole, a w domu pojawiają się dopiero po południu. Jeżeli jednak chcecie mieć możliwość wypicia porannej kawy na słonecznym, wschodnim tarasie to może salon od wschodu jest rozwiązaniem dla was. Pamiętajcie jednak, że o późniejszej porze będzie ciemniej, ale też chłodniej.
Wielu zwolenników mają salony od północy. Najczęściej na takie rozwiązanie decydują się osoby które zawiodły się salonami od południa, które przegrzewały się i dawały efekt gorącej “szklarni” lub “akwarium”. Pokój dzienny z oknami od północy jest rozwiązaniem skrajnym ponieważ w takim wypadku decydujemy się na pomieszczenie do którego nigdy nie wpadnie bezpośrednio światło słoneczne. Jeżeli chcecie mieć taras na którym ciągle panuje cień a wnętrze nie grzeje się od słońca jest to opcja dla Was. Należy jednak pamiętać, że w lato taki pokój jest chłodny, ale w zimie również będzie zimniej niż w innych pomieszczeniach. Z dużym prawdopodobieństwem takie pomieszczenie będzie wymagało większego nakładu energii (a co za tym idzie kosztów), aby je ogrzać (szczególnie gdy zdecydujecie się na duże przeszklenia).
Salon od południa
Zalety:
- dużo naturalnego światła
- zyski ciepła w zimie
- komfortowe wnętrze jeżeli osłonić się od letnich południowych promieni
Wady:
- jeżeli nie ograniczymy ilości promieni słonecznych a mamy duże południowe przeszklenia wnętrze może się przegrzewać i zyskać określenie “szklarnia” lub “akwarium” ze względu na szybkie nagrzewanie i przegrzewanie się
Salon od północy
Wady:
- brak bezpośredniego, naturalnego światła
- pomieszczenie będzie ciemniejsze
- straty ciepła w zime
Zalety:
- nie przegrzewa się
- w lato miły, niekończący się cień
Salon od Wschodu
Zalety:
- nie przegrzewa się
- dobre oświetlenie z rana
Wady:
- optymalne oświetlenie zyskuje rano gdy większość domowników jest poza domem w pracy lub w szkole
Salon od Zachodu
Zalety:
- nie przegrzewa się
- dobre oświetlenie popołudniu i wieczorem
Wady:
- brak 🙂
Pewnym rozwiązaniem pozwalającym regulować ilość światła wpadającego do budynku jest wykorzystanie drzew liściastych. Ze względu na swoją naturę rośliny te tracą liście na zimę. Dzięki drzewom w bliskiej odległości od bryły budynku możemy w lecie ograniczyć ilość wpadającego światła które może przegrzewać wnętrze a w zimę, gdy drzewo jest ogołocone z liści, czerpać korzyści z wpadającego razem z promieniami słonecznymi światła.
Myśląc nad lokalizacją salonu warto brać pod uwagę miejsce w którym będzie umieszczony telewizor (o ile taki planujemy w domu). Nowoczesne ekrany nie “lubią” gdy padają na nie bezpośrednie promienie słoneczne przez to obraz jest niewidoczny. Warto lokalizować miejsce na telewizor tak, aby nie padały na nie promienie słońca. W przeciwnym wypadku będziemy zmuszeni korzystać z rolet, żaluzji lub zasłon. Jeżeli z telewizora korzystać będziemy głównie w godzinach popołudniowych warto przemyśleć czy niskie, zachodnie słońce nie będzie nam przeszkadzało w oglądaniu. To zagadnienie jest często nieprzemyślane i o problemie dowiadujemy się dopiero gdy dom jest wybudowany i chcemy zobaczyć pierwszy film. Na tym etapie zmiany aranżacji bywają utrudnione.
rysunek
drzewa liściaste, które latem zacienią okna, a zimą, tracąc liście, odsłonią budynek
Kuchnia
Kuchnia jest pomieszczeniem które nie wymaga tak dużo światła słonecznego jak pokój dzienny. Usytuowanie kuchni od południa nie jest polecane ponieważ kuchnia jest pomieszczeniem ciepłym, w którym się gotuje, a to sprawia, że temperatura w nim jest wyższa. Dodatkowe zyski ciepła od południa nie są więc wskazane i lepiej stronę południową wykorzystać w inny sposób. Kuchnia dobrze spełnia swoją rolę od wschodu i zachodu, a czasem od północy. Strona wschodnia pozwoli nam “łapać” promienie słońca podczas przygotowywania śniadań. Jeżeli zdecydujemy się na stronę zachodnią możemy liczyć na naturalne światło do późnych godzin.
Usytuowanie kuchni blisko wejścia od północy jest wygodne szczególnie gdy wjazd na działkę jest od północy. To umożliwia nam widoczność przez kuchenne na to co dzieje się na podjeździe domu podczas zajęć kuchennych.
Sypialnie
Sypialnie są pomieszczeniami które możemy umieścić z każdej strony. Warto mieć na uwadze, że sypialnia od północy (podobnie jak opisane jest to w przypadku salonu) będzie ciemniejsza. W kwestii sypialni warto zastanowić się komu dedykowane jest to pomieszczenie. Sypialnie dla dzieci warto lokować od zachodu i południa. Dzięki temu dzieci będą miały naturalne światło dzienne po powrocie ze szkoły. Sypialnia dla rodziców od wschodu może dobrze nastrajać na początek dnia wschodnim słońcem chyba, że nie jesteśmy miłośnikami wstawania razem ze wschodzącym słońcem. W takim wypadku wybierzmy inny kierunek świata.
Łazienka
Łazienki i ubikacje możemy lokować z każdej strony, jednak unikałbym ich od południa. Tę stronę wykorzystujemy na pomieszczenia w których spędzamy więcej czasu (sypialnie, pokój dzienny). Niektóre łazienki mogą nie mieć okna co czyni je pomieszczeniami bez światła słonecznego. Czy to błąd? Naszym zdaniem warto mieć okno w łazience. Jeżeli łazienka jest mała i jest na poddaszu, z powodzeniem możemy zastosować okno dachowe. Nawet najmniejsze. Jednak mała ubikacja spokojnie poradzi sobie bez okna.
Wejście do budynku i pomieszczenia techniczne
Wejście do do budynku, ze względu na to, że nie jest miejscem które wymaga dużej ilości światła najlepiej umieścić od strony północnej. Północ jest kierunkiem idealnym na wejściowy wiatrołap. Podobnie jest z pomieszczeniami technicznymi takimi jak kotłownie, schowki, spiżarnie, pralnię śmiało sugeruję lokować je od strony północnej.
W spiżarni, ze względu na żywność która jest wrażliwa na światło, nie stosujmy okien. Zadbajmy o to, aby pomieszczenie niepotrzebnie się nie przegrzewało.
Podsumowując: należy się kierować dobrym wykorzystaniem ciepła od ciepłych kierunków i uchronić od strat cieplnych od kierunków chłodnych. Światło słoneczne powinniśmy traktować jako walor i świadomie wykorzystywać je w naszych budynkach. Najważniejsze żeby wybór był świadomy a decyzja przemyślana.
Układ pomieszczeń w naszym domu omówimy we wpisie dedykowanym jego projektowi.
Architekt, projektant, mąż Martyny i tata małego Stasia i Stefanka. Razem z żoną projektujemy i planujemy budowę naszego domu.